Belastingformulieren invullen, afrekenen bij de kassa, huren, kopen, sparen, budgetteren, medicijngebruik, klussen in en buiten huis, begrijpen van aanbiedingen en offertes, begrijpen van kansen en statistieken, krantenkoppen snappen, BTW-perikelen. Het is te veel om op te noemen wat een moderne burger per dag zoal tegenkomt aan zogenaamde gecijferdheidssituaties. Veelal gaan wij bijna onbewust om met gecijferdheidssituaties. We hoeven er ook niet altijd direct wat mee, soms echter is het van wezenlijk persoonlijk belang om een goede beslissing te nemen in een gecijferdheidssituatie, bijvoorbeeld bij grote aankopen.
Kan iedereen die rekenen heeft gehad p de basisschool hiermee uit de voeten? Het antwoord is nee. Volgens de laatste resultaten van het driejaarlijkse PIAAC-onderzoek is er sprake van zo’n 1.500.000 laaggecijferden in Nederland. (En ze hebben zich in dit aantal niet een nulletje vergist of zo). Dat zijn mensen die in gecijferdsheidssituaties kennis en vaardigheden ontberen om die situaties adequaat het hoofd te bieden, of om mensen die door negatieve schoolervaringen alles wat te maken heeft met rekenen, wiskunde en gecijferdheid vermijden en met angst bezien. Wie kent niet de quizzen op TV waar de deelnemers zeer regelmatig volledig dichtslaan als ze gevraagd worden iets te doen met getallen. Deze negatieve connotaties die veel mensen hebben met rekenen en gecijferdheid moeten niet onderschat worden.
Wat kunnen we er aan doen? Eerst zal erkend moeten worden dat we hier te maken hebben met een serieus probleem dat grote groepen mensen verhindert hun volle potentieel te gebruiken. Denk aan de ondernemer die vastloopt in zijn belastingen, de talentvolle tuinman die geen goede plattegrond en geen goede offerte kan maken enzovoorts. Dit noemen we werken aan “awareness”.
Daarna zullen er programma’s ontwikkeld moeten worden om zoveel mogelijk laaggecijferden te bereiken en te ondersteunen. Gelukkig is er inmiddels al wel een langzaam groeiende aandacht voor. Zie bijvoorbeeld het boekje Het belang van rekenen en gecijferdheid in een leven lang leren. Ook komt er wat meer volwassen materiaal beschikbaar om te werken met laaggecijferden. Digitaal bijvoorbeeld met ffRekenen.nl en op papier met de eerste boekjes rond rekenen en gecijferdheid uit de reeks Succes! van de Stichting Lezen & Schrijven.
Maar er is nog veel meer aandacht en ontwikkeling nodig. In de plannen van de Ministeries anno 2019 komt gecijferdheid er nog wat bekaaid af.
Het is toch niet zo’n gek idee dat van het geld dat er gaat naar laaggeletterden structureel 25% besteed zou worden aan laaggecijferdheid. U merkt het al, we zetten bescheiden in op een kwartje, want voor een dubbeltje kun je niet op de eerste rang zitten.
Deze column is eerder gepublicerd op de website van Steunpunt Basisvaardigheden